یکی از مهمترین درمانهای دندانپزشکی امروزه ایمپلنت میباشد که بهترین روش برای جایگزین کردن دندانهای از دست رفته است. ایمپلنت به هر جسم خارجی گفته میشود که در بدن انسان کار گذاشته شود. ایمپلنت از سه جزء پایه - اباتمنت - تاج تشکیل می شود.
پایه
پایه یک پیچ تیتانیومی است که در داخل استخوان فک در زیر لثه جایگذاری میشود تا روکش دندان را درجای خود ثابت نگه دارد. لازم به ذکر است جنس ایمپلنت دندان در تعیین هزینه درمان نقش مهمی دارد.
پس از اینکه پایه ایمپلنت در استخوان قرار داده شد و به آن جوش خورد مانند ریشه برای تاج دندان جدیدی که قرار است جایگزین دندان از دست رفته شود، عمل میکند. در نهایت تاج دندان که مانند یک دندان طبیعی به نظر میرسد به همراه اباتمنت روی پیچ قرار می گیرند.
برای موفقیت آمیز بودن جراحی ایمپلنت دندان، باید به مقدار کافی استخوان در
فک وجود داشته باشد. استخوان باید به اندازه کافی قوی باشد تا بتواند پایه را نگه دارد. در صورتی که تراکم استخوان کمتر از حد لازم
باشد، میتوان بوسیله روشی که به آن
پیوند استخوان میگویند، به اضافه کردن و تقویت استخوان دندان اقدام نمود.
اباتمنت
پس از قرار گرفتن پایه نوبت به اباتمنت می رسد. اباتمنت از جنس تیتانیوم طلا یا پرسلن (چینی) بوده که بر روی پایه قرار می گیرد و بوسیله پیچ به آن متصل میشود. این قسمت پایه را به تاج متصل میکند
تاج
همانطور که در تصاویر دیده می شود تاج، قسمت بالایی ایمپلنت است که ظاهر آن شبیه به دندان طبیعی است.
اجزای ایمپلنت: تاج دندان + اباتمنت + پیچ یا پایه
مراحل ایمپلنت دندان
زمان مورد نیاز برای تکمیل درمان به عوامل زیادی بستگی دارد. کمترین زمان برای تکمیل دوره درمان در فک پائین تقریبا 5 ماه و در فک بالا تقریبا 6 ماه است که شامل جراحی ها و قرار دادن تاج دائمی میباشد. لازم به ذکر است این پروسه میتواند یکسال یا بیشتر نیز طول بکشد. به ویژه اگر در ابتدا نیاز به ساخت باشد.
پس از بی حسی موضعی، لثه شکافته می شود و استخوان فک نمایان می گردد. پس از آن استخوان علامتگذاری شده و دندانپزشک با دریل ظریف اقدام به سوراخ کردن استخوان برای قرار دادن پیچ ایمپلنت می نماید. سوراخ کردن استخوان کاری بسیار دقیق است و در چند مرحله انجام میشود.
افرادی که دچار تحلیل لثه و یا پوکی استخوان میباشند نیاز به پیوند استخوان جهت قوی سازی استخوان دارند.
مزایای ایمپلنت چیست؟
از آنجا که با از دست دادن دندانها به راحتی نمیشود خندید و با پروتز های متحرک به راحتی نمیشود جوید، اعتماد به نفستان کم میشود و از غذا خوردن لذت نمی‌برید. تکنولوژی رو به رشد دندانپزشکی راهی برای رهایی از این مشکل فراهم کرده است. ایمپلنت یا کاشت دندان دارای هیچ یک از این مشکلات نیست و ثابت و طبیعی میباشد و همچنین زیبا و بسیار راحت است. به این دلایل ایمپلنت جایگزینی مناسب برای پروتزهای متحرک است.
بطور خلاصه بدنبال از دست دادن دندانها و برای برگردادندن زیبایی با یک عمل ساده بر روی استخوان فک شما یک جا برای گذاشتن ریشه مصنوعی باز خواهد شد. این ریشه به شکل پیچ و از جنس عنصر تیتانیوم با تکنولوژی بسیار پیشرفته ساخته میشود.
قرار گرفتن پیچ تیتانیوم در لثه
اولین بار ایمپلنت برای جلوگیری از پوکی استخوان مورد استفاده قرار گرفته شده بود. معمولا استخوان دندان کشیده شده تحلیل می رود. اگر در زمانی که دندان را می کشیم جایش ایمپلنت بگذاریم هیچ آسیبی به استخوان وارد نمیشود و مانع تحلیل آن میشویم. برای حفظ استخوان محل کشیده شده هیچ انتخاب دیگری وجود ندارد. یکی از مزیت های ایمپلنت اینست که به دندانهای کناری آسیب وارد نمیشود. در کل درباره مزایای ایمپلنت میتوان به موارد زیر اضافه کرد:
- بهبود ظاهر دندانهای شما
- نتیجه گیری سریع
- شباهت زیاد ایمپلنت دندان به دندانهای طبیعی شما و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس
- عدم نیاز به برداشتن و جایگذاری دوباره (مثل پروتز) و نظافت آسان و معمولی مثل سایر دندانها
عمر ایمپلنت چقدر و به چه عواملی وابسته است
به یاد داشته باشید که سلامت عمومی بیمار و مراقبت از ایمپلنتها یعنی تمیز کردن آنها، فاکتور بسیار مهمی محسوب می شود. کسانی که بهداشت دهان را رعایت میکنند و مرتبا از مسواک و نخ دندان استفاده میکنند، تقریبا میتوانند مطمئن باشند که ایمپلنت دندانشان تا آخر عمر دوام می‌آورد و همچنین مواردی هست که بهتر است بعد از جراحی رعایت شوند که خواندن آن را به شما پیشنهاد می کنیم. (لینک زیر)
آیا همه میتوانند از ایمپلنت دندان استفاده کنند؟
خیر. انجام این درمان منوط به سلامتی عمومی فرد و سلامتی دهان و دندانهاست. مواردی که ایمپلنت امکان‌پذیر نیست عبارتند از:
1. دیابت کنترل نشده
2. مصرف بیش از حد الکل و سیگار
3. عدم رسیدگی به بهداشت دهان و دندان
4. بارداری
5. بیماری ها و ناراحتی های خونی مثل هموفیلی
6. بیماران تحت درمان با کورتون
7. افراد دارای پوکی استخوان
چه عواملی تعیین میکند که چند واحد ایمپلنت برای بیمار لازم است؟
تعیین تعداد واحد های ایمپلنت بستگی به چند عامل دارد ،
اولا بستگی به وضعیت استخوان دندان بیمار دارد که استخوان دارای عرض ، ارتفاع و قوام است ، هرچه قوام بیشتری داشته باشد پایه های کمتری نیاز دارد ، قوام استخوان از طریق CBCT قابل تشخیص میباشد البته پزشک از قشای دندان بیمار زیر دست خود متوجه قوام استخوان بیمار میشود.
برای هر فرد طرح درمان اصولی وجود دارد که اگر همه شرایط ایده ال باشد و مشکلات استخوانی وجود نداشته باشد تعداد واحد های ایمپلنت به طور کلی برای فک بالا 7 تا8 واحد کاشت و برای فک پایین 6 تا7 واحد کاشت میباشد.
ولی اگر بیمار مشکلات استخوانی داشته باشد و استخوان دندان بیمار تراکم کمتری داشته باشد باید تعداد واحد های ایمپلنت را بیشتر کرد که نیرو و فشار روی دندان ها پخش شود .
این تعداد حداقل و حداکثری دارد که بستگی به اندازه قوس و فک بیمار دارد، اگر قوس فک بزرگ باشد باید تعداد پایه های بیشتری گذاشته شود و اگر قوس کمتری داشته باشد تعداد کمتری نیاز است. این طرح دندان برای افرادی است که پروتز ثابت برای آنهاگذاشته میشود.
بعضی اوقات برای افرادی که سن بالایی دارند یا استخوان آنها تحلیل رفته است، یک تا دو واحد ایمپلنت گذاشته میشود که در فک قفل میشود ولی تمام فشار دهان به این دو واحد ایمپلنت وارد میشود و امکان شکسته شدن پروتز بیشتر میشود.
معمولا برای دندان های خلفی به ازای هر دندان یک ایمپلنت جایگزین میشود که باز هم برمیگردد به قوس فکی بیمار ، ممکن است قوس فک بزرگ و دندان های بزرگتری داشته باشد که لازم است تعداد ایمپلنتی که گذاشته میشود این فضای خالی را جایگزین کند و نیرو را تحمل کند
و ممکن است که بعضی هم قوس فک کمتر، فضای کوچک و دندان های کوچکتری داشته باشند که میتوانیم مثلا برای سه واحد دندان، دو واحد بریج استفاده کنیم.
در واقع نیروی مکانیکی که بر روی آنها وارد میشود برای ما خیلی مهم است و بر میگردد به وضعیت بیمار یعنی آن فشاری که بیمار روی فک خود میاورد
بعضی از بیماران هستند که فک های عضلانی و قوی دارند و نیروی بیشتری به دندان ها وارد میکند چنانچه زمانی که دندان انها را میبنیم دندان هایشان سایش داشته و ساییده شده اند این سایش نشان میدهد که نیرو روی دندان زیاد است
پس در این شرایط باید به فکر نیروی زیادی که قرار است به ایمپلنت وارد شود باشیم، بنابراین باز ایده ال این است که به ازای هر یک دندان یک ایمپلنت گذاشته شود تا نیرو پخش شود
در عضی حالت ها ممکن است از نظر مکانیکی نیروی روی فک زیاد نباشد در این شرایط میتوان برای 3 واحد دندان فقط 2 واحد ایمپلنت گذاشت چون نیروی زیادی روی آنها نیست و میتوانند فشار را تحمل کنند.
از طرف دیگر هم از نظر رعایت زیبایی نمیتوان به ازای هریک واحد دندان یک ایمپلنت گذاشته شود . در وافع برای فک پایین دندان ها سایزکوچکتری دارند و نمیتوان دو واحد ایمپلنت را با فاصله یک میلیمتری قرارداد چون فضای استخوانی بین دندان ها کم است، باید حداقل 3 تا 4 میلی متر استخوان بین 2 واحد ایمپلنت وجود داشته باشد.
از لحاظ زیبایی هم وقتی روی هر ایمپلنت یک روکش قرار میگیرد آن لثه ای که شکل میگیرد دور تاج دندان برای ما خیلی مهم است، وقتی بیایم به ازای هر دندان یک ایملنت جایگزین کنیم لثه شکل زیبایی به خودش نمیگیرد.
در این مواقع به ازای 3 تا 4 واحد دندان 2 واحد ایمپلنت کاشت میشود، مثلا برای فک پایین روی 2 تا پایه ایمپلنت 4 واحد روکش دندان می نشیند.
آیا برای شکل و اندازه فک عدد و مقیاسی وجود دارد؟
سایز و عدد استانداردی ندارد ولی زاویه فک مهم است ،هرچه زاویه کمتر باشد نیرویی که وارد میشود عمودی تر وبیشتر است و هر چه فک بازتر باشد نیروی کمتری وارد میشود.
البته متخصص پروتز هم باید طوری پروتز را بسازد که نیروی کمتری وارد دندان وسط شود.
ایمپلنت نوعی پیوند است مثل کبد و کلیه که موفقیت در آن خیلی بیشتر از بقیه پیوندها می باشد.جنس ایمپلنت ها از تیتانیوم میباشدکه وقتی روی استخاون گذاشته میشود استخوان شروع به رشد کردن میکند روی سطح ایمپلنت که از لحاظ میکروسکپی که بررسی شده استخوان چسبیده به ایمپلنت که اصطلاحا به آن جوش خورده گفته میشود و با استخوان یکی میشود در این حالت ایمپلنت در سطح قدرتمند میشود و حالا مرحله روکش گذاشتن روی ایمپلنت است.
در برخی موارد میتوان همان موقع که ایمپلنت را میگذاریم هیلینگ یا پیچ را روی آن بست که به آن جراحی یک مرجله ای گفته میشود.
در خیلی از مواقع هیلینگ انجام نمیشود چون میخواهیم فشاری به ایمپلنت وارد نشود، تکان نخورد و خوب جوش بخورد پس میگذاریم ایمپلنت زیر لثه بماند تا زمانی که میخواهیم روکش برای آن گذاشته شود
چنانچه عواملی که باعث جوش نخوردن ایمپلنت به استخوان میشود مثل استفاده از سیگار ،مصرف برخی از داروها رعایت نشود اصطلاحا گفته میشود که ایمپلنت خوب جوش نخورده یا نگرفته است و آمادگی لازم برای گذاشتن روکش ندارد به همین دلیل است که میگوییم 3 تا 4 ماه اول بازه بحرانی است که ایمپلنت سفت و محکم شود .
در حقیقت، دندانپزشک باید براساس موارد زیر تشخیص دهد که چه نوع ایمپلنت با چه ابعادی برای بیمار مناسب است:
- عملکرد ایمپلنت حین عمل کاشت و پس از آن در دهان بیمار
- انطباق با شرایط فیزیکی هر بیمار (حجم، ارتفاع و قطر استخوان، محل قرارگیری ایمپلنت)
- دوام و طول عمر بیشتر ایمپلنت با توجه به محل قرارگیری و کارایی آن
-مشخصات پروتز دندانی مانند ثابت یا متحرک بودن آن و تعداد دندانهایی که روی هر ایمپلنت سوار می شود
- خصوصیات بیومکانیکی مانند بار وارد شده به ایمپلنت، فشاری یا استرسی که باید تحمل کند و توزیع نیرو روی سطح تماس
- خصوصیاتی که از لحاظ زیبایی شناختی برای طراحی تاج دندان باید رعایت شود
به همین علت، امروزه سازندگان ایمپلنت به طور پیوسته تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام می دهند تا بدانند چطور ایجاد تغییرات در ساختار، شکل، قطر و ارتفاع ایمپلنت می تواند روی افزایش درصد موفقیت کاشت دندان تاثیر گذار باشد.
مراقبت های لازم پس از ایمپلنت دندان
بهترین کارهایی که میتوانید بعد از جراحی ایمپلنت دندان در چند روز آینده انجام دهید استراحت، خوردن غذاهای نرم و مسواک زدن نرم و آرام است. اغلب بیماران بعد از جراحی ایمپلنت حالات یکسانی را تجربه میکند: کبودی، تورم و ناراحتی های خفیف مواردی هستند که در اغلب موارد بیماران با آن مواجه میشوند. مجموعه عوارض احتمالی و اقداماتی که باید انجام شود عبارتند از:
| عوارض احتمالی | اقدامات لازم |
| درد، تورم و کبودی | بین 3 تا 7 روز طبیعی است. استفاده از داروهای تجویز شده تا پایان دوره و همچنین یک یخ در روز اول |
تراوش خونابه
| طبيعي است، يک تکه گاز استريل را در محل قرار داده و بین 30 تا 45دقيقه فشار دهيد تف کردن خودداری نمایید. |
| خونريزی | به کلينيک مراجعه نماييد. |
| احساس درد شدید بعد از مدت دو هفته در ناحیه ای که جراحی انجام شده | پس از گرفتن گرافی به کلینیک مراجعه کنید |
در هر شرایط
| مصرف دخانیات ممنوع |
بعد از ایمپلنت حتما موارد زیر را انجام دهید
- سعی کنید تا 24 ساعت بعد از جراحی استراحت نمایید.
- پس از کاشت ایمپلنت به مدت 1 روز از مسواک زدن در ناحیه عمل پرهیز شود. بعد از یک ساعت بستنی یا آب خنک میل کنید.
- روز اول غذای سرد و نرم میل نمایید.
- گاز گذاشته شده در ناحیه جراحی را بعد از یک ساعت دور بیندازید.
- آب دهان خود را قورت دهید و از تف کردن آن به بیرون خودداری کنید.
- داروهای تجویز شده توسط دندانپزشک را طبق دستور استفاده نمایید و از مصرف خودسرانه دارو بپرهیزید.
- روز اول دهان را شستشو ندهید.
- مشروبات الکلی مصرف نکنید.
- اگر از بیهوشی در جراحی استفاده شده به هیچ وجه رانندگی نکنید.
- بعد از هر وعده غذا با احتیاط مسواک زده و دهان خود را شستشو دهید.
- در صورت تجویز دهانشویه کلرهگزیدین، بعد از مسواک زدن سپس دهان را با آب نمک
رقیق و گرم شستشو داده، آنگاه به مدت 30 ثانیه دهانشویه را در دهان غرغره
نموده و بعد از بیرون ریختن آن تا 30 دقیقه، نوشیدنی یا غذا میل ننمایید.
- در صورتی که پروتز متحرک دارید تا یک هفته از آن استفاده نکنید.
- چنانچه از بخیه غیر قابل جذب استفاده شده است، 14 روز بعد برای کشیدن بخیه ها به کلینیک مراجعه نمایید.
- حداقل تا یک روز سیگار نکشید.
- از زمان جراحی ایمپلنت معایناتی برای بیمار در نظر گرفته می شود که
می بایست آنها را رعایت کنید. زمان انجام این معاینات به این شرح می باشد:
روز بعد از جراحی - 2 هفته بعد از جراحی - 3 ماه بعد از جراحی