عصب کشی دندان درمان ریشه دندان یا Root canal treatment (RCT) از جمله درمان های اصلی و بی خطر دندانپزشکی جهت حفظ سلامت و نگهداری دندان می باشد. البته ممکن است فرایند درمان ریشه دردوران بارداری برای خانم های باردار با توجه به حساسیت این دوران نیاز به ملاحظات ویژه ای که دارد، کمی نگران کننده خواهد بود. عصب کشی دندان در بارداری به طور کلی بی خطر تلقی می شود و در صورت لزوم می توان آن را انجام داد. با این حال، ضروری است که با دندانپزشک و متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید تا از بهترین اقدام بر اساس شرایط خاص خود اطمینان حاصل کنید. در این مقاله از
کلینیک دندان پزشکی دریای نور به دلایل عفونت دندان در بارداری و درمان عفونت ریشه دندان در بارداری و عصب کشی توسط متخصص درمان ریشه می‌پردازیم.
دلایل عفونت ریشه دندان در دوران بارداری چیست؟
علل عفونت ریشه ، که به عنوان پالپیت یا دندان آبسه نیز شناخته می شود، در دوران بارداری مشابه علل در افراد غیر باردار است. آنها عبارتند از:
- پوسیدگی دندان: بهداشت نامناسب دهان و مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی های شیرین می تواند منجر به پوسیدگی دندان شود.
- ضربه به دندان: آسیب به دندان، مانند شکستگی یا حفره عمیق، می تواند پالپ را در معرض دید قرار دهد و منجر به عفونت دندان شود.
- بیماری لثه: بیماری پریودنتال می تواند باعث عقب نشینی لثه ها شود و ریشه های دندان را در معرض دید قرار دهد و آنها را مستعد ابتلا عفونت کند.
علاوه بر موارد ذکر شده، تغیرات هورمونی و افزایش سطح هورمون ها در بدن و افزایش جریان خون که باعث افزایش اسید معده و ترشح آن در فضای دهان و دندان می شود؛ حالت تهوع و استفراغ در ماه های اول بارداری و کاهش کلسیوم در بدن از جمله دلایلی هستند که موجب بروز پوسیدگی دندان ها، عفونت و تورم لثه، خونریزی لثه و ایجاد درد و در موارد شدید تر موجب شکننده شدن دندان ها میگردد. و نیاز به عصب کشی دندان در بارداری پدید می‌آید.
عوارض عدم عصب کشی دندان در دوران بارداری چیست؟
علاوه بر احساس درد شدید دندان که ممکن است در کل دهان، فک و گوش پخش شود و باعث احساس ناراحتی و اضطراب در مادر گردد؛ عفونت نیز گسترش یافته و علاوه بر آسیب به دندان های اطراف و ایجاد پوسیدگی در آنها به طور بالقوه منجر به سلولیت یا آبسه دندان می‌شود.در صورت عدم درمان به موقع عفونت دندان در بارداری عفونت سیستماتیک رخ می‌دهد؛ در موارد شدید، عفونت می تواند وارد جریان خون شود که هم برای مادر و هم برای جنین در حال رشد خطرناک است، و علاوه بر درد شدید و طبعات بدی را در بر خواهد داشت.این عارضه به شدت عفونت و مقاومت باکتریها بستگی دارد، اما توجه داشته باشید حتی عفونتهای جزئی هم می توانند در اثر عدم درمان تکامل یافته و به مرور تشدید شوند.
برخی مطالعات ارتباط احتمالی بین عفونت های دندانی درمان نشده و زایمان زودرس را عنوان کرده اند، اگرچه تحقیقات بیشتری برای ایجاد ارتباط قطعی دراین شرایط مورد نیاز است. از همین رو باید در اسرع وقت جهت درمان ریشه در دوران بارداری به متخصص درمان ریشه مراجعه نمایید.
علائم به عصب رسیدن دندان در دوران بارداری
درمان عفونت ریشه دندان در بارداری
درمان ریشه در بارداری (Root canal treatment during pregnancy) معمولاً با روش درمان ریشه، درمان می شود. فرایند عصب کشی دندان شامل برداشتن پالپ عفونی از داخل دندان، تمیز کردن و ضد عفونی کانال‌های ریشه و سپس مهر و موم کردن دندان عصب کشی شده با مواد پرکننده است. در برخی موارد نیز، ممکن است یک پر کردگی موقت قرار در دوران بارداری قرار داده شود و ترمیم نهایی بعد از بارداری تکمیل شود.
بهترین زمان برای عصب کشی دندان در دوران بارداری
به طور کلی بهترین دوران برای درمان بیماری‌های دهان و دندان برای بانوان باردار، همانطور که در "
مقاله دندان پزشکی در دوران بارداری" ذکر شده است سه ماهه دوم بارداری (هفته 14 تا 26) است. بنابراین تلاش بر این است که وضعیت عفونت یا بیماری به نوعی مدیریت شود که به این بازه زمانی نزدیکتر گردد.
- درمان ریشه در سه ماهه اول بارداری
در سه ماهه اول بارداری توصیه می‌شود حتی‌الامکان از هرگونه درمان و مصرف دارو به سورت خودسرانه جلوگیری شود؛ چرا که ارگان‌های اصلی جنین در این ایام در حال شکل گیری میباشد. همچنین باید توجه شود تا هفته 13 بارداری از برخورد هرگونه اشعه رادیولوژی به بدن مادر خودداری کنید. بهتر است تا حد امکان درمان های دندان پزشکی از سه ماهه اول بارداری به سه ماهه دوم منتقل شود.
چنانچه احساس درد خفیف، ناگهانی، غیرممتد شبانه کردید یا احساس حساسیت به سرما و گرما و فشار و ضربه، در ناحیه به خصوصی از دندان خود دارید، بهتر است با دندان مدارای کافی صورت گیرد تا درمان ریشه دندان حتی‌الامکان دیرتر انجام شود. در صورتی که درد دندان بسیار شدید، ممتد و غیر قابل تحمل باشد و دندان دارای عفونت شدید و آبسه باشد احتمالا عصب کشی در دوران بارداری با شروط زیر صورت می گیرد:
- درمان ریشه در دوران بارداری و با استفاده از دارو تنها با اجازه و تائید متخصص زنان و زایمان انجام میگیرد.
- عصب کشی در دوران بارداری در حداقل زمان ممکن و به منظور رفع علائم اورژانسی مانند درد و عفونت است. به همین منظور متخصص درمان ریشه جهت کاهش درد و تخلیه عفونت به منظور جلوگیری از عفونت از درمان پالپوتمی استفاده کرده و درمان ریشه به سه ماهه دوم منتقل م یگردد. در این درمان تنها عصب‌های موجود در تاج دندان تخلیه می‌شود و دندان تا سه ماهه دوم به صورت پانسمان شده نگهداری می‌شود تا در آن زمان درمان ریشه صورت گیرد.
![ترس از کشیدن دندان.jpg]( "ترس از کشیدن دندان.jpg")
- درمان ریشه در سه ماهه دوم بارداری
هنگامی که صحبت از درمان ریشه در سه ماهه دوم بارداری می شود، به طور کلی امن ترین زمان برای اقدامات دندانپزشکی در نظر گرفته می شود. در این مرحله، جنین مراحل حساس رشد را پشت سر گذاشته و خطر عوارض جانبی ناشی از درمان ریشه کاهش می یابد. با این حال، هر بارداری منحصر به فرد است و بسیار مهم است که شرایط خاص خود را را با متخصص درمان ریشه و متخصص زنان و زایمان خود در میان بگذارید تا بهترین تصمیم را برای وضعیت خود انتخاب کنید. آنها عواملی مانند فوریت درمان، شدت عفونت و سلامت کلی شما را در نظر خواهند گرفت.
به صورت کلی دندان پزشکی در سه ماهه دوم بارداری مجاز است؛ چرا که این دوره مناسب ترین زمان جهت درمان درد ریشه دندان در بارداری است، زیرا هم جنین به حد کفایت رشد کرده و هم مادر فشار زیادی بابت جابه‌جایی متحمل نمی‌شود. در این دوره نیز مانند دوره اول بهتر است از اشعه رادیولوژی حتی‌الامکان دوری کرده، اما در صورت لزوم باید از پوشش سربی به منظور جلوگیری از آسیب های احتمالی استفاده گردد.
- درمان ریشه در سه ماهه سوم بارداری
در این دوران جنین تقریبا به طور کامل رشد کرده است و رفت و آمد برای مادر دشوار می‌شود. به همین دلیل در این ایام دراز کشیدن طولانی مدت در یونیت دندانپزشکی نیز میتواند برای جنین مضر و برای مادر موجب ایجاد درد گردد. بنابراین بهتر است درمان های دندان پزشکی به بعد از زایمان موکول شوند و مراقبتهای دهانی و دندانی برای جلوگیری از دندان درد احتمالی جایگزین گردد.
در صورت مواجه با دندان درد های شدید مانند دوره اول بارداری از درمان پالپوتمی به منظور کاهش درد استفاده می شود.
استفاده از استامینوفن بدون کدئین در این دوره مانعی ندارد اما بهتر است از بروفن(ایپوپروفن و ژلوفن) دوری نمود. استفاده از ضد دردهای حاوی آسپرین نیز ممنوع است.
استفاده از دارو در درمان عفونت ریشه دندان در بارداری
استفاده از هردارویی و به هر دلیلی، از جمله استفاده از داروی بیهوشی در دوران بارداری، باید با احتیاط و تحت نظر متخصص زنان و زایمان انجام شود. مهم است که با دندانپزشک و متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید تا خطرات و مزایای آن را بسنجید و بر اساس شرایط خاص خود تصمیمی آگاهانه بگیرید.
وقتی صحبت از عفونت های دندانی به میان می آید، ممکن است استفاده مناسب از آنتی بیوتیک ها برای کنترل عفونت ضروری باشد. برخی از آنتی بیوتیک ها برای زنان باردار بی خطر در نظر گرفته می شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است خطرات بالقوه ای داشته باشند. انتخاب آنتی بیوتیک ها به شدت عفونت، باکتری های خاص درگیر و دوره های سه ماهه بارداری و نظر متخصص زنان و زایمان بستگی دارد. به طور کلی داروها بر اساس خطر برای بانوان باردار به 5 دسته A,B,C,D,X تقسیم می‌شود داروهای طبقه X بیشترین خطر و داروهای طبقه A کمترین خطر را دارند.
استفاده دارو های بی حسی در دوران بارداری:
در مورد استفاده از داروی بیهوشی در دوران بارداری و بی حسی موضعی باید گفت که طبق تحقیقات به عمل آماده به طور کلی برای زنان باردار در طول درمان‌های دندانپزشکی بی خطر در نظر گرفته می شود. چرا که داروهای بی‌حسی در طبقه B و C قرار دارند. داروهای بی‌حسی موجود در طبقه B میتواند به حد نیاز مورد استفاده قرار بگیرد اما داروهای ردیف C باتوجه به نیاز مادر و نظر متخصص زنان و زایمان و متخصص درمان ریشه مورد استفاده قرار میگیرد.
کم‌خطرترین و مشهورترین داروی بی‌حسی در این دوران لیدوکایین میباشد، که طبقه B قرار میگیرد. و می‌توان از این دارو در حین درمان و با دوز حداقلی استفاده نمود تا هم از تاثیرات احتمالی دارویی بر جنین جلوگیری کند هم درد ناشی از درمان کاهش یابد. لیدوکائین، معمولاً برای بی حس کردن ناحیه تحت درمان استفاده می شوند و باعث تسکین درد در طول درمان های دندانپزشکی می شوند.
طبق تحقیقات انجام شده چنانچه دوز مصرفی از داروی بی حسی مناسب باشد نسبتا بی خطر بوده، و حتی در صورت لزوم و احساس درد طی درمان و استفاده مجدد از داروی بی حسی به طبع بهتر از این است که مادر دچار درد و در نتیجه متحمل اضطراب و استرس گردد.چرا که راحتی مادر در این دوره بسیار حائز اهمیت است بنابراین همواره باید مادر در راحت ترین حالت ممکن باشد و دندانپزشکی نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد.
ملاحظات ایمنی برای اقدامات دندانپزشکی در دوران بارداری:
مهم ترین نکته در این امر این است که دندانپزشک، متخصص درمان ریشه و متخصص زنان و زایمان خود را در مورد بارداری خود مطلع کنید و تاریخچه پزشکی دقیقی از جمله داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید یا در گذشته مصرف کرده‌اید به آنها ارائه دهید. آنها این اطلاعات را در نظر خواهند گرفت و توصیه های مناسبی را برای مدیریت درد و بیهوشی در طی اقدامات دندانپزشکی در دوران بارداری را ارائه خواهند کرد.
در برخی موارد، اگر روند دندانپزشکی گسترده‌تر باشد یا نیاز به استفاده از آرام‌بخشی یا بیهوشی عمومی داشته باشد، ممکن است توصیه شود که درمان به بعد از بارداری موکول شود. این به این دلیل است که استفاده از آرام بخش یا بیهوشی عمومی خطرات بیشتری را به همراه دارد و ممکن است نیاز به بررسی دقیق تری داشته باشد. از این رو اقدامات دندان پزشکی برای کنترل و کاهش درد دندان در در بارداری صورت میگیرد. علاوه بر این مراجعه به متخصص درمان ریشه حاذق با سابقه درمان خانم های باردار، مهم ترین بخش درمان خواهد بود.
**به یاد داشته باشید، هر بارداری منحصر به فرد است و تصمیم در مورد هر درمانی باید با مشورت با متخصص و در نظر گرفتن شرایط خاص بارداری گرفته شود**
درمان ریشه در دوران بارداری توسط متخصص درمان ریشه
با وجود اینکه انجام درمان عفونت ریشه دندان در بارداری در این دوره ممکن است اما دراز کشیدن یا نشستن در زمانی طولانی بر روی یونیت دندانپزشکی باعث فشار به مادر و آزردگی خاطر وی خواهد شد. به همین منظور هموار توصیه میگردد که درمان ریشه در دوران بارداری را نزد متخصص درمان ریشه (اندودنتیست) انجام شود تا آسیب های احتمالی و عوارض ناشی از درمان ریشه کاهش یافته و درمان در مدت زمان کمتری انجام گیرد.
انتخاب متخصص درمان ریشه با تجربه و حاذق نیز در این امر حائز اهمیت است. چراکه متخصص درمان ریشه با توجه به سابقه بالای فعالیت، آموزش و درمان های حساس ای که در این حیطه داشته است؛ میتواند بدون نیاز به عکس گرافی ضایعه و محلی که نیاز به درمان دارد را تشخیص داده و تا آنجایی که ممکن است از عکس گرافی استفاده نکنند. علاوه بر این طی فرایند درمان ریشه در دوران بارداری انتخاب متخصص با تجربه و ماهر به کوتاه شدن فرایند درمان و کاهش عوارض و درد بعد از درمان نیز کمک شایانی خواهد کرد.
درمان دندان در دوران بارداری
در حالی که همیشه توصیه می شود برای تشخیص و درمان مناسب دندان درد در دوران بارداری با دندانپزشک و متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید، برخی از درمان های خانگی وجود دارد که ممکن است به کاهش موقت درد و ناراحتی دندان شما کمک کند. در اینجا چند گزینه درمان خانگی دندان درد در دوران بارداری آورده شده است:
- بهداشت دهان و دندان: مهم ترین درمان خانگی درد دندان در دوران بارداری رعایت بهداشت دهان و دندان میباشد.که باید با مسواک زدن دو بار در روز با یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید آن رعایت کنید. از حرکات آرام و دایره ای استفاده کنید و از اعمال فشار بیش از حد بر روی دندان آسیب دیده خودداری کنید.
- شستشو با آب نمک: نصف قاشق چایخوری نمک را در مقداری آب گرم( هشت اونس) مخلوط کنید. دهان خود را با این محلول به مدت 30 ثانیه بشویید، سپس آن را تف کنید. این می تواند به کاهش التهاب و تسکین موقت کمک کند.
- روغن میخک: یک گلوله پنبه را به روغن میخک آغشته کنید، سپس آن را به آرامی روی دندان یا لثه آسیب دیده بمالید. روغن میخک حاوی یک بی حس کننده طبیعی به نام اوژنول است که می تواند به طور موقت درد را تسکین دهد.
- کمپرس گرم یا سرد: بسته به ترجیح خود، می توانید از کمپرس گرم یا سرد در سمتی که دندان درد در آن قرار دارد استفاده کنید. از یک حوله یا پارچه برای محافظت از پوست خود استفاده کنید و کمپرس را هر بار به مدت 15 دقیقه قرار دهید. این می تواند به بی حس شدن ناحیه و کاهش تورم کمک کند.
به یاد داشته باشید که این درمان‌های خانگی درمان دندان درد، تسکین موقتی ایجاد می‌کنند و جایگزینی برای مراقبتهای حرفه‌ای دندانپزشکی نیستند. بسیار مهم است که یک قرار ملاقات با دندانپزشک خود تعیین کنید تا علت اصلی دندان درد را شناسایی کنید و درمان مناسب را دریافت کنید. علاوه بر این به دلیل حساسیت و شرایط دوران بارداری، از استفاده از هر داروی خانگی تحت عنوان تسکین دهنده طبیعی خودداری کرده و از قبل با پزشک خود مشورت کنید.
![درمان خانگی درد دندان در بارداری.jpg]( "درمان خانگی درد دندان در بارداری.jpg")
سخن آخر
با توجه به حساسیت و لزوم رعایت شرایط اطمینان در دوران بارداری بهتر است پیش از اقدام به بارداری سلامت دندان ها بررسی شده، و درطی این دوران مراقبت از دندان ها با حساسیت و دقت بیشتری صورت گیرد با خمیردندان حاوی فلوراید دندان ها در فواصل زمانی کوتاه تری تمیز شده و با دقت از نخ دندان استفاده گردد. توجه داشته باشید در این دوران ممکن است دندان های عصب کشی شده نیز دچار عارضه گردند.
میتوانید سوالات و تجربیات خود را خصوص " درمان ریشه در دوران بارداری" در قسمت کامنت ها و یا سوالات سایت با ما در میان بگذارید.